Svefnleysi (e. insomnia) er ein röskun í flokki svefnraskana. Svefnleysi einkennist af erfiðleikum við að sofna, halda sér sofandi og/eða að vakna mjög snemma á morgnana og geta ekki sofnað aftur. Einstaklingar með svefnleysi eru oft þreyttir og orkulausir á daginn, einnig fylgir oft erfiðleikar með einbeitingu og athygli, jafnvel í svo miklu mæli að það fer að hafa áhrif á vinnu og önnur svið lífsins.
Rannsóknir sína að um 33% fullorðinna hafa upplifað einkenni svefnleysis, 10-15% hafa upplifað truflarnir á daginn vegna þessa. 6-10% einstaklinga uppfylla greiningarskilmerki svefnleysis sem gerir Svefnleysi að algengustu tegund svefnraskana.
Einkenni svefnleysis:
Engin ein orsök liggur að baki svefnleysi, en margir þættir geta aukið líkurnar á því að einstaklingur þrói með sér svefnleysi, til dæmis:
Sýnt hefur verið fram á að langvarandi svefnleysi eykur áhættu á vöðvabólgu, þunglyndi, hjartsláttartruflunum og almennt lægri lífsgæðum. Góðu fréttirnar eru hinsvegar þær að hægt er að takast á við svefnleysi. Svefnleysi á ekki og má ekki vera sjálfsagður hlutur eða eitthvað sem að við sættum okkur við.
Íslensku og bresku landlæknisembættin mæla bæði með hugrænni atferlismeðferð við svefnröskunum (HAM-S) sem fyrstu meðferð við svefnleysi. Ítrekað hefur verið sýnt fram á góðan árangur í meðferð við svefnleysi með HAM-S. Þrátt fyrir það eru Íslendingar Norðurlandameistarar í notkun svefnlyfja.
HAM-S er í flestum tilvikum tiltölulega fljótvirk og árangursrík meðferð. Í meðferðinni felst meðal annars stjórn á svefnaðstæðum, endurskilyrðing svefnherbergis og rúms við svefn, svefnrútínur og svefnskerðingu.
Með réttri meðferð er hægt að komast yfir svefnleysi eða ná stjórn á svefninum í stað þess að hann stjórni þér.
Talað er um áfallastreitu þegar manneskja hefur orðið fyrir skelfilegri lífsreynslu, svo sem orðið vitni að vofeiflegum atburði, lent í líkamsárás eða nauðgun, valdið slysi og fleira.
Viðkomandi getur þá fyllst hjálparleysi, ótta eða hryllingstilfinningu.
Svefnleysi (e. insomnia) er ein röskun í flokki svefnraskana.
Svefnleysi einkennist af erfiðleikum við að sofna, halda sér sofandi og/eða að vakna mjög snemma á morgnana og geta ekki sofnað aftur. Einstaklingar með svefnleysi eru oft þreyttir og orkulausir á daginn, einnig fylgir oft erfiðleikar með einbeitingu og athygli, jafnvel í svo miklu mæli að það fer að hafa áhrif á vinnu og önnur svið lífsins.